Pisanie prac dyplomowych we Włoszech, podobnie jak w Polsce, jest kluczowym etapem edukacji wyższej i wymaga od studentów przedstawienia wyników swojej pracy badawczej, analiz lub przeglądów literatury na wybrany temat. W obu krajach proces ten ma podobny cel – wykazanie się wiedzą teoretyczną i umiejętnościami badawczymi – jednak istnieją pewne różnice w zakresie formalnych wymagań, struktury pracy, procesu obrony oraz oceny. Poniżej omówione są główne zasady dotyczące pisania prac dyplomowych we Włoszech oraz różnice w stosunku do polskich standardów.
1. Typy prac dyplomowych
We Włoszech studenci piszą różne rodzaje prac dyplomowych w zależności od poziomu studiów. Na poziomie studiów licencjackich (Laurea Triennale) praca dyplomowa, zwana „tesi di laurea”, ma często bardziej ogólny charakter i może być przeglądowa lub bazować na literaturze, choć zdarza się, że obejmuje również badania empiryczne. Prace na tym poziomie są zazwyczaj krótsze i mają mniej rygorystyczne wymagania badawcze. Natomiast na poziomie studiów magisterskich (Laurea Magistrale) praca jest bardziej zaawansowana i wymaga przeprowadzenia własnych badań lub analizy danych. Prace doktorskie (Tesi di Dottorato) mają charakter oryginalnego wkładu do nauki i muszą zawierać nowe, dotąd nieznane wyniki badań. W Polsce podobnie istnieją prace licencjackie, magisterskie i doktorskie, ale w większym stopniu wymaga się, aby nawet praca licencjacka miała elementy badawcze, choć ich zakres może być ograniczony.
2. Struktura pracy dyplomowej
Pod względem struktury prace dyplomowe we Włoszech obejmują zazwyczaj następujące części: wstęp, przegląd literatury, część metodologiczną (w przypadku prac empirycznych), wyniki badań, dyskusję oraz wnioski. We Włoszech struktura może być bardziej elastyczna, co oznacza, że w zależności od kierunku studiów, uczelni oraz wymagań promotora, poszczególne elementy mogą być łączone lub modyfikowane. Przykładowo, w niektórych przypadkach przegląd literatury i część teoretyczna mogą być scalone. W Polsce struktura jest bardziej sformalizowana, z wyraźnym podziałem na wstęp, przegląd literatury, część badawczą i wnioski, przy czym zwykle wymaga się szczegółowego opisu metodologii oraz osobnego rozdziału poświęconego dyskusji wyników.
3. Długość pracy
Długość prac dyplomowych we Włoszech jest zazwyczaj krótsza niż w Polsce. Prace licencjackie często mają od 30 do 50 stron, natomiast prace magisterskie od 50 do 100 stron, choć mogą być dłuższe, jeśli tego wymaga temat. W przypadku prac doktorskich, długość jest porównywalna do polskich standardów i może wynosić od 150 do 300 stron. W Polsce prace licencjackie zwykle mają od 30 do 60 stron, a magisterskie od 60 do 120 stron. Wymóg dłuższych prac w Polsce może wynikać z bardziej szczegółowego podejścia do opisu metodologii i analizy danych.
4. Język i styl
Włoskie prace dyplomowe pisane są najczęściej w języku włoskim, chociaż na niektórych kierunkach studiów (zwłaszcza na uczelniach oferujących programy międzynarodowe) można pisać pracę w języku angielskim. Styl pisania powinien być formalny, ale przystępny, z naciskiem na klarowność i zrozumiałość. W Polsce natomiast prace dyplomowe są najczęściej pisane w języku polskim, chociaż na kierunkach międzynarodowych lub anglojęzycznych również dopuszcza się język angielski. W obu krajach obowiązuje zasada unikania nadmiernie skomplikowanego języka oraz stosowania naukowego stylu pisania.
5. Proces przygotowania pracy
We Włoszech studenci rozpoczynają przygotowanie pracy dyplomowej zazwyczaj na ostatnim roku studiów i współpracują z promotorem, który pełni rolę doradcy naukowego. Proces przygotowania pracy trwa zazwyczaj od kilku miesięcy do roku, w zależności od stopnia zaawansowania badań oraz wymagań uczelni. Promotor odgrywa kluczową rolę, pomagając w wyborze tematu, strukturze pracy oraz w opracowaniu części badawczej. W Polsce również rozpoczyna się pisanie pracy na ostatnim roku studiów, a czas przygotowania pracy może być podobny, chociaż w przypadku niektórych uczelni istnieje bardziej formalny harmonogram składania kolejnych części pracy i obowiązkowe konsultacje z promotorem.
6. Ocena i obrona pracy
W procesie oceny i obrony pracy dyplomowej występują pewne różnice między Włochami a Polską. We Włoszech ocena pracy dyplomowej składa się zazwyczaj z dwóch części: oceny samej pracy (dokonanej przez promotora oraz czasami dodatkowego recenzenta) oraz prezentacji pracy na obronie, gdzie student przedstawia najważniejsze elementy swojego badania i odpowiada na pytania komisji egzaminacyjnej. Ocena końcowa może obejmować oceny z całego programu studiów, gdzie praca dyplomowa ma znaczenie procentowe dla końcowej średniej. W Polsce natomiast ocena pracy dyplomowej opiera się na ocenie promotora oraz recenzenta. Sama obrona pracy jest bardziej sformalizowana i polega na prezentacji wyników badań oraz odpowiedzi na pytania komisji egzaminacyjnej. Ocena pracy oraz ocena z obrony są istotnymi elementami końcowej oceny studiów.
7. Wymagania formalne i formatowanie
Włoskie uczelnie mogą mieć mniej restrykcyjne wymagania co do formatowania pracy w porównaniu z Polską. Studenci muszą jednak stosować się do ogólnych wytycznych dotyczących czcionki, marginesów oraz układu pracy, ale te wytyczne mogą być mniej szczegółowe. W Polsce często istnieją ściśle określone zasady dotyczące formatowania prac dyplomowych, obejmujące wymagania co do czcionki (np. Times New Roman 12 pkt), marginesów, interlinii (najczęściej 1,5), a także sposobu cytowania źródeł. Ponadto w Polsce zwraca się dużą uwagę na zgodność pracy z wymaganiami dotyczącymi liczby przypisów, bibliografii oraz załączników.
Podsumowując, pisanie prac dyplomowych we Włoszech i w Polsce opiera się na podobnych zasadach dotyczących celów oraz struktury, ale różni się w zakresie długości pracy, formalnych wymagań, podejścia do metodologii oraz procesu obrony. We Włoszech proces pisania może być nieco bardziej elastyczny, a same prace – krótsze, natomiast w Polsce często kładzie się większy nacisk na rygorystyczne standardy akademickie oraz formalny charakter obrony pracy.