Metody, techniki i narzędzia badawcze to narzędzia, które służą do zbierania i analizowania danych w celu uzyskania odpowiedzi na pytania badawcze. Oto kilka przykładów:
- Metoda ilościowa: polega na zbieraniu danych liczbowych i statystycznej analizie, takiej jak ankiety, testy i eksperymenty.
- Metoda jakościowa: polega na zbieraniu danych opartych na opiniach i doświadczeniach, takich jak wywiady, obserwacje i analiza dokumentów.
- Technika badawcza: polega na specjalnym sposobie zbierania danych, takim jak fokusowe grupy dyskusyjne, analiza tekstu lub badanie eksperymentalne.
- Narzędzia badawcze: polega na użyciu specjalistycznych narzędzi, takich jak programów statystycznych, programów do analizy tekstu lub sprzętu laboratoryjnego.
- Metodologia mieszana: polega na wykorzystaniu różnych metod i technik badawczych w celu uzyskania bardziej złożonego i wiarygodnego obrazu.
Wybór metod, technik i narzędzi badawczych zależy od rodzaju badań, celów badawczych, dostępności danych i ograniczeń budżetowych. Ważne jest, aby badacz dokładnie przestudiował różne opcje i wybrał te, które najlepiej odpowiadają jego potrzebom.
Przyjęte rozwiązanie metodologiczne de facto ilustruje sam sposób formułowania celów, problemów, hipotez badawczych i określania zakresu pracy.
Nie byłoby to możliwe bez metodycznego myślenia. Niemniej jednak wskazane jest nazwanie i precyzyjne zdefiniowanie metod, technik i narzędzi badawczych przyjętych w danej pracy. Różnią się one w zależności od dziedziny nauki, w której prowadzone są badania, a także w zależności od specyfiki problemu badawczego (zagadnienia). Szczegółowe omówienie powszechnie akceptowanych metod badawczych można znaleźć w odpowiednim podręczniku badawczym. Warto jednak rozróżnić powyższe terminy (metoda, technika, narzędzie), bez utożsamiania ich ze sobą, co często ma miejsce w przypadku przyszłych mistrzów.
I tak metoda oznacza: przemyślany (świadomy i nieprzypadkowy), powtarzalny i skuteczny sposób rozwiązania ogólnego problemu badawczego. Metoda jest odpowiedzią na pytanie jak rozwiązać dany problem badawczy. Powtarzalne i skuteczne – jeżeli działanie na obiekt w podobnych warunkach zawsze lub prawie zawsze przynosi podobny skutek (wymiar ponadjednostkowy). Metoda – komponenty: wybór tematu i celu badań, dobór środków (technik) badawczych, przewidywanie efektów (hipotezy), realizacja planu badań, weryfikacja / falsyfikacja.
Z kolei technika (procedura) to metoda pozyskiwania (gromadzenia, pozyskiwania) danych (informacji, materiałów).
Technika jest odpowiedzią na pytanie jakie narzędzia badawcze będą wykorzystywane w pracy (np. kwestionariusz ankiety) do rozwiązania problemu badawczego.
Zatem metoda jest pojęciem szerszym niż technika, a technika obejmuje pojęcie narzędzi.